İbrahim Hakkı Konyalı

Anadolu Şehirlerinin ve Aksaray’ın Tarihini Yazan 

İbrahim Hakkı Konyalı

 

Meşhur tarihçi ve arşiv uzmanı İbrahim Hakkı Konyalı, 1896 yılında Konya’da doğdu. Babası Nalbant zade Mustafa Efendi ve annesi Hatice Hanım’dır. Kendi yaptığı araştırmalara göre, soyunun Anadolu Selçuklular dönemine ve Mevlana Celaleddin’e dayandığını söylemiştir. Osmanlı döneminde geçen çocukluğu sırasında ilk tahsilini Konya’da Füyuzat-ı Hamidiye Mektebi’nde yaptı. Ardından yine Konya’da Islah-ı Medaris-i İslamiye Medresesi’ne devam etti. Bu medresede Arapça, Farsça ve Fransızca dillerini öğrendi. Birinci Dünya Savaşı yıllarında ise Şimendüfer Mektebi’ni bitirdi ve ilk demiryolculardan biri olarak Batum istasyon müdürlüğüne atandı. Savaştan sonra Konya’da öğretmenlik ve İstanbul’da Meşihat Dairesi ders vekili görevlerinde bulundu. Cumhuriyet döneminde ise Başbakanlık Arşivi, Askeri Müze ve Vakıflar Genel Müdürlüğü’nde uzman olarak çalıştı. Çalışma hayatı sırasında ayrıca Meşrik-i İrfan, Babalık, Hak Yolu, İntibah, Tercüman-ı Hakikat, Son Posta, Açık Söz, Tan, Vatan, Yeni Sabah, Hergün, Bugün, Yeni İstanbul, Yeni Asya ve İstiklal gibi gazeteler ile Foto Magazin, Yedi Gün, Örnek, Tarih Dünyası, Tarih Konuşuyor, Vakıflar Dergisi, Vakıflar Bülteni, Türk Yurdu, Tarih Dünyası ve Tarih Hazinesi isimli dergilerde yazılar kaleme aldı.

 

İbrahim Hakkı Konyalı, Aksaray Kılıçarslan Mahallesi’ndeki Külhani Ali Baba Türbesi önünde. (1971)

 

İbrahim Hakkı Konyalı, okumaya düşkün ve saha araştırmasına yatkın bir uzman olarak pek çok kütüphaneyi ve şehri dolaşarak kayıtlar topladı. Kitabeler, mezar taşları ve diğer yazılı envanteri toplayarak çalışmalarında başarıyla kullandı. Ayrıca başta Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi olmak üzere ülkedeki mevcut arşivleri dolaşarak evrak incelemeleri yaptı. Bu birikimi sayesinde Türkiye’nin pek çok şehrinin tarihini kolayca kaleme almayı başardı. Konyalı’nın bu eserleri günümüzde bile ilgili olduğu şehirlerin tarihini araştıranlar için bir başvuru kaynağı durumundadır.

 

İbrahim Hakkı Konyalı, Aksaray’ın Taşpınar beldesi yakınlarındaki Hasan Dede Zaviyesi önünde. (1971)

 

Şehir tarihi çalışmaları kapsamında İbrahim Hakkı Konyalı, 1974 yılında Aksaray’ın tarihini de tamamlayarak yayınlamıştır. “Abideleri ve Kitabeleri İle Niğde Aksaray Tarihi” adını taşıyan üç ciltlik bu önemli eser, bugün bile Aksaray tarihi üzerine çalışan ve araştırma yapanlar için ilk başvuru kaynağı durumundadır.

 

Yazarlık ve araştırmacılık hayatını devlet memurluğu kariyeri ile birlikte başarılı bir şekilde devam ettirmiş olan İbrahim Hakkı Konyalı, son olarak Ankara’da Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşiv Dairesi Müdürü olarak görevlendirilmiş ve bu görevde iken emekli olmuştur.

 

İbrahim Hakkı Konyalı, Aksaray Kaymakamı Yusuf Çetin ile. (1971)

 

İbrahim Hakkı Konyalı, 1931 yılında arşiv belgelerinin hurda kağıt olarak Bulgaristan’a satılmasını Son Posta gazetesinde haberleştiren ve bu evrakın kurtarılmasını sağlayan kişi olarak da tarihe geçmiştir. Kendisini onurlandırmak amacıyla, Vakıflar Genel Müdürlüğü 1979 yılında İstanbul Üsküdar’da kurulan kütüphaneye İbrahim Hakkı Konyalı’nın ismi verilmiştir. Kendisi ayrıca aynı yıl Kültür Bakanlığı tarafından Yüksek Hizmet Ödülü ve 1981 yılında Konya Selçuk Üniversitesi tarafından fahri doktora unvanı ile ödüllendirilmiştir. Tüm çalışma ömrünü tarih araştırmalarıyla geçiren İbrahim Hakkı Konyalı, 20 Ağustos 1984 tarihinde Akşehir Tarihi’nin yeni baskısı için çalışmalar yaptığı sırada geçirdiği bir kalp krizi sonucu 88 yaşında Akşehir’de vefat etmiş ve cenazesi İstanbul Karacaahmet Mezarlığı’na defnedilmiştir.

 

İbrahim Hakkı Konyalı, İstanbul Üsküdar’da Hattatlar Mezarlığı’nda Reisü’l-Hattatin Hamdullah Efendi’nin (ö. 1521) mezarı başında.

 

1940 yılından itibaren eser yazmaya başlamış olan Konyalı’nın yayınladığı kitapların sayısı 100’den fazladır. Ayrıca çeşitli gazete ve dergilerde de yüzlerce makalesi yayınlanmıştır. Aşağıda İbrahim Hakkı Konyalı’nın kitaplarından en tanınmışları listelenmiştir.

 

İbrahim Hakkı Konyalı’nın Bazı Kitapları:

 

İbrahim Hakkı Konyalı, Ereğli’de bir saha araştırması sırasında.

 

İbrahim Hakkı Konyalı, yazma eserler üzerine bir inceleme çalışması esnasında.

 

Ömrünün son yıllarında İbrahim Hakkı Konyalı, evindeki kütüphanesinde.