FOTOĞRAFLAR
Yıldız Albümü’nden Aksaray Fotoğrafı
II. Abdülhamid İçin Hazırlanan Fotoğraf Albümü’ndeki (Yıldız Albümü) Aksaray Fotoğrafı
Yıldız Sarayı Fotoğraf Albümleri, Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) devlet tarafından çektirilen fotoğraflardan oluşmaktadır. Bu nedenle Yıldız Sarayı Fotoğraf Albümleri, “II. Abdülhamid Fotoğraf Albümleri” olarak da adlandırılır. Sayıları 900 kadar olan bu albümlerde, 40 bin kadar fotoğraf bulunmaktadır.
Bu albümlerdeki fotoğrafların büyük çoğunluğu Osmanlı başkenti İstanbul’a ve buradaki devlet yapılarına aittir. Ancak albümlerde Osmanlı taşrasına ait çok sayıda fotoğraf da bulunmaktadır. Yıllarca Yıldız Sarayı Kütüphanesi’nde tutulan bu albümler, günümüzde İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde muhafaza edilmektedir. Önemli bir kısmı dijitalleştirilmiş ve internet üzerinden erişime açılmış olan Yıldız Albümü fotoğraflarının bir kısmı da araştırmacılar ve akademisyenler tarafından yayınlanmış bulunmaktadır.
1890’lı yıllar ile 1900’lü yılarda çekilen bu fotoğraflar arasında, bir adet de Aksaray şehrine ait fotoğraf bulunmaktadır. 1900’lü yıllarda çekildiği tahmin edilen bu fotoğraf, şimdiye kadar yapılan araştırmalarda bu albümlerde tespit edilmiş tek Aksaray fotoğrafıdır. Fotoğrafın altındaki notta da “Aksaray: Pazar mahalli” ibaresi okunmaktadır. Yani fotoğraf, Aksaray’da pazarın kurulduğu alanı göstermektedir.
Fotoğrafın manzarası, günümüzde Turizm Caddesi üzerindeki bir noktadan kuzey doğu yönüne doğru bakan bir açıyı içermektedir. Fotoğraftaki pazar yeri, günümüzde doğuda Mehmet Altınsoy Caddesi, batıda 553.Sokak, kuzeyde 559. Sokak ve güneyde Turizm Caddesi arasında kalan alanın güney-batı kısmına tekabül etmektedir. Pazar yerinin hemen ilerisinde biri “L” şeklinde kemerli ve çatılı, diğeri ise kare şeklinde ve çatısız iki taş bina görülmektedir. Günümüzde artık mevcut olmayan “L” şeklindeki bina, günümüzdeki Ekecik İş Hanı'nın olduğu yerde bulunan Ekecik Hanı'dır. Bu binanın karşısında görülen taş binanın yerinde ise günümüzde Ziraat Bankası binası bulunmaktadır.
Fotoğrafın daha ilerideki manzarasında ise Ulucami’nin iki büyük kubbesi ile o dönemde taç kapı önünde ve caminin batı tarafında bulunan minaresi açıkça görülmektedir. Fotoğraftaki minare, daha sonraki yıllarda yıkılmış ve yerine 1925 yılında bugünkü minare inşa edilmiştir. Ulucami minaresinin bu eski görünümü, Friedrich Sarre’nin 1895 yılı fotoğrafları ile Gertrude Bell’in 1907 yılı fotoğraflarında da aynı şekilde görülmektedir.
Aşağıda, Yıldız Sarayı Fotoğraf Albümleri (II. Abdülhamid Fotoğraf Albümleri) içinde tespit edilmiş ve 1900’lü yıllarda çekildiği kuvvetle tahmin edilen Aksaray fotoğrafı paylaşılmıştır.
Yıldız Albümü’nde tespit edilebilmiş tek Aksaray fotoğrafı. (1900’ler)