Birlik Vakfı Aksaray Buluşmaları – 27

Ercimet Sarıay Osmanlı’da 1909-1913 Arası Sıkıyönetim Uygulamalarını Anlattı

 

Aksaray Birlik Vakfı’nın periyodik olarak düzenlediği “Aksaray Buluşmaları” toplantılarının 27ncisi yapıldı. Aksaray Belediyesi Bilim Merkezi’nde yapılan buluşmada, Osmanlı Devleti’nin son dönemi ve Cumhuriyet’in ilk yılları üzerine akademik çalışmaları ile tanınan Aksaray Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümü öğretim üyelerinden Ercimet Sarıay konuşmacı olarak katıldı. “İkinci Meşrutiyet Dönemi’nde Sıkıyönetim” başlıklı bir sunum yapan akademisyen Ercimet Sarıay, konuşmasında 1909-1913 yılları arasında Osmanlı’da yaşanan darbeler, karşı darbeler, ilan edilen sıkıyönetimler ve bu sırada yaşananlar konusunda bilgiler verdi.

 

Aksaray Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Ercimet Sarıay

 

Konuşmasında Meşrutiyet’in ikinci defa ilan edilmesinden (1908) sonra yaşanan siyasi gelişmeleri özetleyen Ercimet Sarıay, 1909 yılında meydana gelen “31 Mart Vakası” ile oluşan gerginlik ortamı hakkında bilgiler verdi. İstanbul’daki Avcı Taburları’nın İttihat ve Terakki Fırkası’na karşı başlattığı darbe girişiminin, Selanik’ten gelen Harekat Ordusu tarafından bastırılması, Padişah II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesi ve süreç sonunda kurulan sıkıyönetim (örfi idare) mahkemelerinin yargılamalarını anlatan Sarıay, bu olaylarla birlikte “irtica” kavramının ilk defa literatüre girmiş olduğunu belirtti. Arşiv belgelerine dayalı olarak ulaştığı sonuçları da paylaşan Ercimet Sarıay, olaylar sonunda 75 kişinin idam edildiğini, çok sayıda kişinin hapis veya sürgün cezasına çarptırıldığını ve Osmanlı’nın devlet ve ordu kadrolarında büyük bir tasfiyeye gidildiğini anlatttı. O dönemde yaşanan sıkıyönetim uygulamalarıyla daha sonraları yaşanan darbeler, darbe girişimleri ve sıkıyönetim uygulamaları arasında karşılaştırmalar yapan Sarıay, 1909-1913 yılları arasında yaşananların, tipik bir iktidar egemenliği mücadelesi olduğunu belirtti.